تطبیق قاعدۀ فقهی لا ضرر بر ترویج یوگا‏

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ دکترا، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استاد، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار، گروه ادیان و عرفان تطبیقی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

امروزه یوگا که فقط یک ورزش نیست، شهرتی جهانی یافته است. به نظر می‌رسد زمانی که افراد سایر ادیان از یوگا استفاده می‌کنند، باورهای هندو آگاهانه یا ناخودآگاه در پس زمینه ذهن آنها حضور پیدا می‌کند. بنابراین شکل ظاهری و عملی یوگا را نمی‌توان ورزش یا تمرینی بدنی و فاقد هرگونه عقبه فکری و عقیدتی در نظر گرفت. هدف از پژوهش حاضر بررسی تطبیق قاعده فقهی لاضرر بر ترویج یوگا می‌باشد. این تحقیق از گونه تحقیقات توصیفی و تحلیلی و روش گردآوری مطالب و اطلاعات در این تحقیق کتابخانه‌ای (اسنادی) است و در تحقیق حاضر از فیش‌برداری استفاده شده است.در تطبیق قاعدۀ «لاضرر» بر یوگا بیان می شود که هم احتمال ضرر مادی وجود دارد و هم ضرر معنوی. طبق قاعدۀ لاضرر، انجام یوگا در فقدان اساتید مجرب می‌تواند آسیب‌های بدنی قابل‌توجهی را متوجه افراد نماید. به‌احتمال عقلایی در یوگا و ترویج آن در جامعه ضررهای متعدد معنوی، دینی، فرهنگی، اجتماعی و فکری معتبر است. از دیگر موارد تطبیق قاعده این است که فرد یوگی اهل جهاد و مبارزه با دشمن نیست، چون دنبال کسب آرامش است و چنین فردی دنبال جهاد فی سبیل الله و مبارزه با دشمنان اسلام نمی‌رود. همچنین بر اساس اصل «اهیمسا».یوگی نباید هیچ‌گونه آسیبی به دیگران و حیوانات وارد بیاورد (بطور مطلق)، و این اصل مخالف اصل جهاد و مبارزه با دشمنان اسلام و متجاوزان به سرزمین و کشتن محاربان است.

کلیدواژه‌ها


انصاری، مرتضی (1413ق). المکاسب المحرمه. 6 جلد.چاپ بیست وسوم. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
الیاده، میرچا (1958). یوگا. ترجمه احمد شاکر نژاد (1386). مجله هفت‌آسمان، ۳۶، 108-97.
ایروانی‌، باقر(1426ق). دروس تمهیدیه فی القواعد الفقهیه. 2 جلد. چاپ پنجم. قم: دارالفقه.
ابوریحان بیرونی، محمد و ریتر، هلموت(1379). پاتانجلی. ترجمه منوچهر صدوقی سها. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پایگاه خبری بهداشت معنوی، هشدار پزشکان غربی در مورد مضرات یوگا. مشاهده درتاریخ 25/08/1400ازنشانی (https://behdashtemanavi.com/%D9%86%DB%8C%D9%88%DB%8C%D9%88%D8%B1%DA%A9%E2%80%8C%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%B2-%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%A7-%D8%A2%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7/
پورابراهیم، علی‌محمد و موحدیان عطار، علی (1396). یوگا در ایران. چاپ اول قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
حسینی سیستانی، سید علی(1396). قاعدۀ لاضرر و لاضرار. چاپ دوم. تهران: خرسندی.
حسینی مراغی، میر عبدالفتاح(1417ق). العناوین. 2جلد. چاپ دوم. قم: موسسه نشراسلامی.
جیوتی، آن دانا (1380). گنجینه اسرار یوگا. ترجمه سید جلال موسوی نسب و ساناز فرهت. تهران: انتشارات فردوس.
چاترجی، ساتیش چاندرا و موهان داتا، دریندرا (1388). معرفی مکتب‌های فلسفی هند. ترجمه فرناز ناظرزاده کرمانی. چاپ اول. قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
خمینی، سید روح‌الله موسوی(1385ق). القواعد الفقهیه و الاجتهاد و التقلید (الرسائل للإمام الخمینی). 2جلد. چاپ اول. قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
سوامی ساتیاسنگ، آناندا (1377). علم عناصر. ترجمه جلال موسوی نسب. تهران: انتشارات فراروا.
ساتیاناندا سارا سواتی، سوامی (1380)، یوگا سوتره‌های پتنجلی، ترجمه جلال موسوی نسب، تهران: انتشارات فراروان.
شایگان، داریوش (1379). ادیان و مکتب‌های فلسفی هند. 2 جلد. چاپ هشتم. تهران: انتشارات امیرکبیر.
صدر، سیدمحمد باقر(1417ق). بحوث فی علم الاصول. 7 جلد. چاپ دوم. قم: دائرة المعارف فقه اسلامی.
کارت، جریمی و کینگ، ریچارد (2005). یوگا و غرب گرفتار آمدن در دام دکارتی. ترجمه جواد طاهری(1392). ماهنامه سیاحت غرب، 116، 104-97.
دوی‌، نیس چالا جوی(1380)‌. یوگا برای شفابخشی. ترجمه شهره عبدالهی. تهران: انتشارات اسرار دانش.
مرعشی شوشتری، سید محمدحسن(1376). دیدگاه‌های نو در حقوق کیفری اسلام. 2 جلد. چاپ دوم. تهران: نشر میزان.
مکارم‌شیرازی، ناصر(1370). قواعد الفقهیه. 2 جلد. چاپ سوم. قم: مدرسه امام‌علی (ع).
موسوی‌خویی، سیدابوالقاسم(1417ق). هدایه فی‌الاصول. 4جلد. چاپ سوم. قم: مؤسسه صاحب الأمر(ع).
مهاجر گنجه‌ای، رضا (۱۳۸۶). دائره المعارف یوگا. چاپ دوم. تهران: انتشارات کلام شیدا.
هیتلمن، ریچارد (1388)، آموزش یوگا در 28 روز، ترجمه مهرداد پارسا، تهران: انتشارات اردیبهشت.
هینلز، جان راسل(۱۳۹۶). فرهنگ ادیان جهان. ترجمه عسکری پاشایی. تهران: انتشارات میترا.