مذاق شریعت و تصدی مناصب عمومی توسط زنان‏

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر مرکز پژوهشی مبنا، دانشجو دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران (دانشکدگان فارابی)، قم، ایران.

2 عضو هیئت علمی مرکز پژوهشی مبنا (مربی)، دانشجو دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران (دانشکدگان فارابی)قم، ایران.

چکیده

استناد به مذاق شریعت در استنباط‌های فقهی، موارد متعددی را شامل است که امکان تصدی‌گری مناصب عمومی توسط بانوان یکی از آن‌هاست. در این خصوص، سوال اصلی آن است که آیا مذاق شارع مقدس مبتنی بر منع این مهم در رابطه با زنان بوده و یا رویکرد خنثی و چه بسا تجویزی را ارائه می‌نماید؟ پژوهش پیش رو در پاسخ به چنین سوالی، ابتدا با محوریت منابع کتابخانه‌ای، به تعریف و بازشناسی مذاق شریعت و نیز چگونگی جعل حکم از رهگذر آن پرداخته و اعتبار حجیت آن را مورد بحث و بررسی قرارمی‌دهد؛ سرانجام از نظرگاه تحلیلی خود، با توسل به استنادات تاریخی و فقهی، ضمن نقد رویکرد منبع‌انگارانه مذاق شریعت به عنوان دلیل مستقل در جعل احکام، استدلال فقهی مبنی بر کشف قطعی اراده شارع در نفی تصدی زنان را زیر سوال برده و آن را فاقد استحکام لازم در استنباط حکم می‌داند.

کلیدواژه‌ها


ابن منظور، محمد بن مکرم (1375). لسان العرب، 15 جلد، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
ارسطا، محمدجواد (1398). تحلیل مبانی نظام جمهوری اسلامی ایران : تاملاتی در فقه سیاسی و مبانی فقهی قانون اساسی ج،ا، ایران. تهران: انتشارات مجد.
انصاری، مرتضی بن محمدامین (1428). فرائد الأصول، 4 جلد، قم: مجمع الفکر الإسلامی.
بحرانی، یوسف بن احمد (1363). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، 25 جلد، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی.
حاجی ده آبادی، احمد (1390). قضاوت زن، حقوق اسلامی 8 (28)، 7-36.
خویی، سید ابوالقاسم، (1407). التنقیح فی شرح العروة الوثقی، جلد یکم، ترجمه علی غروی تبریزی، قم: انتشارات لطفی.
خویی، سید ابوالقاسم (1418). موسوعة الإمام الخوئی، 50 جلد، قم: مؤسسة إحیاء آثار الامام الخوئی.
ساریخانی، عادل و مسعود نیک پرور (1397). مذاق شریعت و کارکردهای آن با تأکید بر فقه جزایی امامیه، پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، 14 (53)، 109-128.
صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر (1421). جواهر الکلام (ط، الحدیثة(، 43 جلد، قم: مؤسسة دائرة معارف الفقه الاسلامی.
صفاتی، زهره (1397). حضور زنان در جامعه تطابق با مذاق شریعت یا سیره عقلا، فصلنامه تحلیلی انتقادی حوزه، شماره 5 (35)، 116-123.
طباطبایی یزدی، محمد کاظم بن عبدالعظیم و حکیم، محسن (1374). مستمسک العروة الوثقی، 14 جلد، قم: دار التفسیر.