وجوب اهداء عضو بیماران مرگ مغزی از نظر فقهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکترا، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

اهداء عضو، مسئله‌ای مستحدثه و نوین با اهمیتی مضاعف و چالش‌هایی فراوان  است. یافته های این مقاله، نظری متفاوت با دیگر آراء فقهای شیعه است. در این پژوهش با اتکاء بر وجوب حفظ نفس محترمه ازطریق ادلۀ چهارگانۀ احکام شرعی، وجوب اهداء عضو بیماران مرگ مغزی و پیوند اعضاء آنها برای حفظ نفس محترمه ای که برای ادامه ی حیات خود نیاز به پیوند دارد، اثبات شده است. حکم وجوب در حالی است که نظرات تمامی فقهاء تشیع تاکنون بر مساله جواز یا حرمت اهداء عضو متمرکز بوده است. ضمن بررسی شبهاتی که برای حکم به جواز وارد شده است، این پژوهش ادله مدعیان حرمت اهداء عضو را مخدوش می‌نماید. امید آن است این کاوش فقهی، جان‌های زیادی را نجات دهد و مصداق آیۀ ۳۲ مائده «وَ مَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا» قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


  1.  

          قرآن کریم.

    1. آقابابایی، اسماعیل؛ پیوند اعضاء از بیماران فوت شده و مرگ مغزی؛ قم؛ پژوهشگاه علم و فرهنگ اسلامی؛ ۱۳۸۷
    2. ابن منظور، جمال الدین؛ لسان العرب؛ بیروت؛ نشر الدار الصادر؛ ۱۴۱۴
    3. اصفهانی، محمد؛ کشف اللثام عن قواعد الاحکام؛ قم؛ انتشارات الجماعة المدرسین بقم موسسة نشر الاسلامی؛ ۱۳۸۲
    4. انصاری، مرتضی؛ مکاسب المحرمة؛ قم؛ انتشارات مطبوعات دینی؛ ۱۳۹۴
    5. تبریزی، جواد؛ احکام جامع مسائل پزشکی؛ قم؛ انتشارات دار الصدیقة الشهیدة؛ ۱۳۹۰
    6. حرانی، حسن؛ تحف العقول؛ قم؛ انتشارات آل علی علیه السلام؛ ۱۳۹۳
    7. حر عاملی، محمد؛ وسائل الشیعة؛ تهران؛ انتشارات کتابچی؛ ۱۳۸۶
    8. سیستانی، علی؛ توضیح المسائل؛ مشهد؛ انتشارت قلم آذین رضا؛ ۱۳۹۱
    9. خامنه‌ای، علی؛ اجوبة الاستفتائات؛ تهران؛ انتشارات انقلاب اسلامی؛ ۱۴۰۰
    10. خمینی، روح الله؛ تحریر الوسیله؛ قم؛ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ ۱۳۶۸
    11. ----------؛ المکاسب المحرمة؛ قم؛ انتشارات موسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی؛ ۱۳۸۶
    12. خوئی، ابوالقاسم؛ اجود التقریرات؛ قم؛ نشر صاحب الامر؛ ۱۳۷۷
    13. ----------؛ موسوعة الامام الخوئی؛ نجف؛ نشر موسسه احیاء آثار امام خوئی؛ ۱۳۹۷
    14. شبیری زنجانی، موسی؛ رساله توضیح المسائل؛ قم؛ نشر دفتر آیت الله شبیری زنجانی؛ ۱۳۸۶
    15. صافی گلپایگانی، لطف الله؛ توضیح المسائل؛ قم؛ آستان مقدس حضرت معصومه سلام الله علیها؛ ۱۳۸۵
    16. طباطبایی، سید محمد حسین؛ تفسیر المیزان؛ تهران؛ انتشارات امیر کبیر؛ ۱۳۷۸
    17. طوسی، محمد؛ الاستبصار فیما اختلف الاخبار؛ قم؛ انتشارات دار الکتب الاسلامیه؛ ۱۳۷۶
    18. طوسی، محمد؛ تهذیب الاحکام؛ قم؛ انتشارات نور وحی؛ ۱۳۸۶
    19. عاملی، زین الدین؛ مسالک الافهام؛ قم؛ انتشارات بنیاد معارف اسلامی؛ ۱۳۸۱
    20. عاملی، محمد بن مکی؛ الشیعة؛ قم؛ انتشارات آل البیت علیهم السلام؛ ۱۳۷۷
    21. فاضل لنکرانی، محمد جواد؛ بررسی فقهی حقوقی تلقیح مصنوعی؛ قم؛ مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام؛ ۱۳۹۱
    22. فاضل هندی، محمد؛ کشف اللثام؛ قم؛ انتشارات جامعه مدرسین قم؛ ۱۳۸۲
    23. قائنی، محمد؛ تقریرات درس خارج؛ قم؛ انتشارات مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)؛ ۱۳۹۴
    24. کلینی، محمد؛ اصول الکافی؛ قم؛ انتشارات اسوه؛ ۱۳۷۵
    25. گودرزی، فرامرز؛ مهرزاد کیانی؛ پزشکی قانونی؛ تهران؛ سازمان سمت؛ ۱۳۹۲
    26. مجلسی، محمد باقر؛ بحار الانوار؛ قم؛ انتشارات دارالفکر الاسلامیة؛ ۱۳۸۶
    27. محقق حلی، جعفر؛ شرائع الاسلام؛ قم؛ انتشارات بنیاد معارف اسلامی؛ ۱۳۸۵
    28. مشکینی، علی؛ مصطلحات الفقه؛ قم؛ نشر موسسه دار الحدیث؛ ۱۳۹۳
    29. معلوف، لویس؛ المنجد فی اللغه؛ قم؛ ذوی القربی؛ ۱۳۸۰
    30. مکارم شیرازی، ناصر؛ توضیح المسائل؛ تهران؛ انتشارات هاتف؛ ۱۳۸۵
    31. ----------؛ دایرة المعارف فقه مقارن؛ قم؛ انتشارات امام علی علیه السلام؛ ۱۳۸۵
    32. نائینی، محمد حسین؛ تقریرات خارج اصول؛ قم؛ انتشارات اسلامی؛ ۱۴۱۷
    33. نجفی، محمد حسن؛ جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام؛ قم؛ الجماعة المدرسین بقم موسسة الاسلامی؛ ۱۳۹۷
    34. نوری همدانی، حسین؛ رساله توضیح المسائل؛ تهران؛ انتشارات آدینۀ سبز؛ ۱۳۹۵
    35. ----------؛ هزار و یک مسئله فقهی؛ قم؛ موسسه تحقیقاتی مهدی موعود عج الله تعالی فرجه الشریف؛ ۱۳۸۸
    36. وحید بهبهانی، محمدباقر؛ الرسائل الفقهیه؛ قم؛ نشر موسسه علامه بهبهانی؛ ۱۳۷۷
    37. وحید خراسانی، حسین؛ توضیح المسائل؛ قم؛ نشر مدرسه الامام باقرالعلوم علیه السلام؛ ۱۳۸۶
    38. سایت انجمن اهداء عضو ایرانیان، تاریخچه پیوند اعضاء در ایران و جهان.

    https://ehdacenter.ir/archive/article/2759596/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87

    1. سایت اندیشکده فقه و حقوق اسلامی، اهداء و پیوند اعضا.

    http://www.olgou.ir/ archive/feghh/moaser/3233A5392/%87546AA/BB