مسئولیت مدنی پهپادهای غیرنظامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی؛ دانشگاه مازندران

2 پژوهشگر پسادکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه مازندران

چکیده

کاربرد پهپاد غیرنظامی در شئون اجتماعی زندگی انسان در حال پیشرفت است؛ به طوری که انتظار می­رود پهپادها نقش اصلی در شهرهای هوشمند داشته باشند. برخلاف رشد فناوری پهپاد، قوانین شیوه استفاده از آنها یا شفاف نیست و یا هنوز درباره آنها تقنین صورت نگرفته است. مسئولیت مدنی پهپاد مهم­ترین عرصه­ای است که برخلاف مزایای آن، چالش­های اجتماعی را در پی داشته و از این جهت نیازمند پژوهش می­باشد. امنیت عمومی و سایبری، حریم خصوصی، آسیب­های بدنی، صدمه به اموال و خسارت آبرویی از انواع مسئولیت­هایی است که می­تواند از عملکرد پهپاد ناشی شود. این نوشتار که به شیوه توصیفی تحلیلی نگارش یافته، ضمن بررسی شرایط تحقق مسئولیت مدنی، وقوع زیان در عرصه فعالیت­های پهپادی را ثابت نموده و مبتنی بر نظریه احترام، قانون مسئولیت مدنی را قابل اجرا دانسته و با عنایت به فقدان شخصیت برای پهپاد در مقام تعیین مسئول جبران زیان، پی­جوی عامل انسانی بوده است.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع

    1. ابن­براج، عبدالعزیز، المهذّب،قم،دفتر انتشارات اسلامی، 1406.
    2. اتحادیه صنایع هوایی و فضایی ایران، پیش­نویس ضوابط و مقررات بهره­برداری از وسائل پرنده بدون سرنشین غیرنظامی،تهران،بی­نا، 1394.
    3. اصفهانی، محمدحسین، نهایه الدرایه فی شرح الکفایه، قم، سیدالشهداء، 1374.
    4. بادینی،حسن. فلسفه مسئولیت مدنی، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1384.
    5. باریکلو،علی­رضا، مسئولیت مدنی، تهران، میزان، 1389.
    6. حر عاملی،محمد، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، مؤسسه آل­البیت، 1409.
    7. حسینی سیستانی،سیدعلی، منهاج الصالحین، قم، دفتر آیت­الله، 1417.
    8. 8. حسینی عاملی، محمدجواد، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی­تا.
    9. حسینی­نژاد، حسین­قلی، مسئولیت مدنی، تهران، مجد، 1389.
    10. حکمت­نیا، محمود، مسئولیت مدنی در فقه امامیه ـ مبانی و ساختار، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1389.
    11. خارباف،عباس، پرندگان آهنین: از زمین تا فضا، تهران، طلایی، 1392.
    12. خرمی، مصطفی (1394). استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین (پهپادها) در پرتو قواعد حقوق بین‌الملل، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، 1394.
    13. خویی، ابوالقاسم (الف)، تکمله المنهاج، قم، مدینه­العلم، 1410.
    14. ــــــــــ (ب)، مبانی تکمله المنهاج، قم، مؤسسه احیاء آثار الامام الخویی، 1422.
    15. ره­پیک، حسن، حقوق مسئولیت مدنی و جبران­ها، تهران، خرسندی، 1392.
    16. سازمان هواپیمایی کشوری، مقررات وسائل پرنده هدایت­پذیر از راه دور (پهپادها)، تهران، سازمان هواپیمایی کشوری، 1400.
    17. سبزواری، عبدالاعلی، مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، قم، المنار، 1413.
    18. شهید اول، محمد، اللمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه، بیروت، دارالتراث، 1410.
    19. شهیدثانی، زین­الدین، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه، 1413.
    20. صدر، محمد، ماوراء الفقه، بیروت، دار الاضواء للطباعه و النشر و التوزیع، 1420.
    21. طوسی، محمد، تهذیب الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1407.
    22. علامه حلی، حسن، تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه، قم، مؤسسه امام صادق، 1420.
    23. کاتوزیان، ناصر (الف)، الزام­های خارج از قرارداد، تهران، دانشگاه تهران، 1374.
    24. ــــــــــ (ب)، وقایع حقوقی ـ مسئولیت مدنی، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1394.
    25. کلینی، محمد، الکافی، قم، دارالحدیث، 1429.
    26. محقق­حلی، جعفر، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، اسماعیلیان، 1408.
    27. محقق­داماد، مصطفی، قواعد فقه، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، 1406.
    28. مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقهیه، قم، مدرسه الامام علی، 1411.
    29. موسوی خوانساری، احمد، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم، اسماعیلیان، 1405.
    30. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1404.
    31. نظرپور، حمزه، بررسی فقهی مسئولیت مدنی در فناوری رباتیک، رساله دکترا، بابلسر، دانشگاه مازندران، 1399.
    32. نظری، ایران­دخت، مسئولیت مدنی مالک، تهران، جنگل، 1389.
    33. ولایی، عیسی، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، تهران، نی، 1386.
    34. هاشمی شاهرودی، محمود، قرائات فقهیه معاصره، قم، مؤسسه دایره المعارف فقه اسلامی، 1423.
    35. هوشمند فیروزآبادی، حسین، «ارزیابی مبانی فقهی مسئولیت مدنی»، آموزه­های فقه مدنی، 1398، شماره 19.
    36. Chong, Jed; Sweeney, Nicole, Civilian Drone Use in Canada, Ottawa, Library of Parliament, 2017.
    37. Ke, Ruimin; Li, Zhibin; Kim, Sung; Ash, John; Cui, Zhiyong; Wang, Yinhai, "Real-time bidirectional traffic flow parameter estimation from aerial videos", IEEE Transactions on Intelligent Transportation Systems, 2017 (18/4).
    38. Nolan, Donal, "Suing the State: Governmental Liability in Comarative Perspective", 2004 (5), Modern Law Review.
    39. Panichraksapong, Janewit, "Legal Liability for Damage Arising from Drones", Thammasat Business Law Journal, 2020 (10).
    40. Vergouw, Bas; Nagel, Huub; Bondt, Geert; Custers, Bart, "Drone technology: Types, payloads, applications, frequency spectrum issues and future developments", The Future of Drone Use, 2016.

     

    استفتاء

    1. آیت­الله علوی گرگانی؛کد رهگیری 14000
    2. آیت­الله مکارم شیرازی؛کد رهگیری: 140002070072

     

    سایت

    1. https://www.abc11.com
    2. https://www.bbc.com
    3. https://www.chicago.cbslocal.com
    4. https://www.en.wikipedia.org
    5. https://www.eur-lex.europa.eu
    6. https://www.eurocontrol.int
    7. https://www.europarl.europa.eu
    8. https://www.faa.gov
    9. https://www.lexology.com
    10. https://www.seattletimes.com