پیشگیری از وقوع ورشکستگی در نظام حقوقی ایران و جایگاه آن در فقه امامیه با نگاهی به حقوق فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکترای حقوق خصوصی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

یکی از موانع عمده امنیت در فعالیت‌های تجاری موضوع ورشکستگی است که دولت‌ها برای پیشگیری از آن از تمامی ظر فیت‌ها بهره می‌برند و از این طریق نظم اقتصادی در نظام تجاری را حفظ و مانع خروج مبادلات و روابط تجاری، از تعادل می‌شوند. در فقه امامیه نیز نهادهایی همچون صلح چنین کارکردی را دارد که می‌تواند پاسخ مناسبی برای این نیاز باشد و تجلی آن را می‌توان در قانون مدنی ایران در ماده 722 یافت. همچنین می‌توان به ظرفیت نهادهایی نظیر وقف و زکات نیز در این زمینه اشاره کرد. در این تحقیق نهاد میانجیگری که در ماده 35 قانون تجارت فرانسه منعکس‌شده با نهادهای مشابه در فقه مانند صلح و... مورد مقایسه قرار خواهد گرفت تا معلوم شود که آیا نهادهای موجود در حقوق ایران، چنین کارکردی را می‌توانند داشته باشند یا خیر و در صورت منفی بودن پاسخ، با چه تمهیداتی می‌توان به اهداف موردنظر در ماده 35 قانون فرانسه دست‌یافت.

کلیدواژه‌ها


[1]. اسکینی، ربیعا؛ (1389). حقوق تجارت، ورشکستگی و تصفه امور ورشکسته، چ 17، تهران، نشر سمت، ص34.
[2]. ایزانلو، محسن؛ جباری‌زاده، روزبه؛ (1390). «مسوولیت مدنی ورشکستگی». مجله حقوق تطبیقی، دوره2، ش 1، ص2.
[3]. آیتی، سیدمحمدرضا؛ زرگوش نسب، عبدالجبار؛ (1390). «نقد و بررسی دلایل و آرای فقها پیرامون زندانی کردن بدهکار معسر». فصلنامه فقه و تاریخ تمدن، س 7، ش 27، ص 9.
[4]. پورسید، بهزاد؛ (1392). جزوه درسی حقوق تجارت 4، ورشکستگی، تهران، دانشگاه امام صادق ع، صص23ـ21.
[5]. جعفری لنگرودی، محمدجعفر؛ (؟). ترمینولوژی حقوق، تهران، چ2، نشر گنج دانش، ص675.
[6]. جنیدی، لعیا؛ (1391). تقریرات درس حقوق داوری تجاری بین‌المللی، مقطع کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ص34.
[7]. خادم رضوی، قاسم؛ (1393). تقریرات درس حقوق تجارت 4، ورشکستگی، مقطع کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، تهران، دانشکده معارف اسلامی و حقوق خصوصی دانشگاه امام صادق (ع).
[8]. رحمتی، محمد؛ میری، ایوب، فرحزادی، علی‌اکبر؛ (1392). «نقد رویه قضایی در بررسی دعوال اعسار». مجله حقوق خصوصی دانشگاه تهران، پردیس فارابی، دوره 10، ش 2، زمستان ص 239.
[9]. روشن، محمد؛ (1392). «تأثیر ورشکستگی و اعسار زوج بر مطالبات زوجه». با همکاری حسن محمدی رمقانی؛ فصلنامه خانواده پژوهی دانشگاه شهید بهشتی  ش33، بهار1392، ص32.
[10]. ـــــــــــــ (1387). بررسی فقهی و حقوقی اعسار، افلاس و ورشکستگی، چاپ دوم، انتشارات فردوسی، ص37.
[11]. روشن، محمد؛ مظفری، مصطفی؛ (1389). «بررسی آثار صدور حکم ورشکستگی و رفع آن». فصلنامه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 40، ش 101، بهار 1389، ص 71
[12]. ستوده تهرانی، حسن؛ (1371). حقوق تجارت، ورشکستگی، چ3، ج4، تهران، نشر دادگستر، صص25ـ23.
[13]. شهیدی، مهدی؛ (1387). حقوق مدنی 6 عقود معین، چ9، تهران، نشر بنیاد علمی فرهنگی مجد، ص76.
[14]. صفایی، سیدحسین؛ قاسم‌زاده، سیدمرتضی؛ (1376). اشخاص و محجورین، حقوق مدنی، چ2،  تهران، نشر سمت، ص37.
[15]. صقری، محمد؛ (1385). سیاست‌ها و راهکارهایی لایحه راجع به بازسازی و ورشکستگی، معرفی لایحه تجارت و نوآوری‌های آن، (مقالات همایش به همراه متن لایحه)، تهران، ص169.
[16]. عالی‌پناه، دکتر علیرضا؛ (1391). جزوه در سی حقوق تجارت 4، ورشکستگی، تهران، دانشگاه امام صادق ع، ص34.
[17]. ــــــــــــ (1387). ورشکستگی در حقوق ایران و مصر با نگاهی به فقه امامیه، پایان نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، تهران، دانشگاه امام صادق ع،41
[18]. ـــــــــــــ (1391). تقریرات درس حقوق تجارت 4، تهران، دانشکده معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق ع، ص 32.
[19]. عباس‌زادگان، محمد؛ (1379). مبانی اساسی در سازماندهی و رهبری، چ 2، تهران، انتشارات شرکت سهامی انتشار، ص 97.
[20]. عرفانی، محمود؛ (1381). «ورشکستگی در حقوق تجارت بین‌الملل». مجله حقوقی بین‌المللی، س 10، ش 20، ص 15.
[21]. قدک، عبدالرسول؛ (1392). تقریرات درس حقوق تجارت 4، ورشکستگی، دوره کارشناسی حقوق، تهران، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی(ره)، ص83.
[22]. قربانپور، امیرمهدی؛ (1392). جزوه درسی حقوق تجارت 4، ورشکستگی، دانشگاه امام صادق ع، تهران، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، صص34ـ29.
[23]. کاتوزیان، ناصر؛ (1373). نظریۀعمومیتعهدات، چ 3، تهران، نشر شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
[24]. ـــــــــــ (1383). عقود معین، چ12، ج1، تهران، نشر شرکت سهامی انتشار، ص213
[25]. ـــــــــــ (1388). دوره مقدماتی حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، تهران، شرکت سهامی انتشار، 41
[26]. ــــــــــــ (1388). قواعد عمومی قراردادها، چ13، تهران، نشر کتابخانه گنج دانش ص 360.
[27]. کاویانی، کورش (1391). حقوق تجارت 4، حقوق ورشکستگی،چ3، تهران، نشر میزان.
[28]. ــــــــــ (1390). جزوه درسی حقوق تجار 4، ورشکستگی، 1390، تهران، دوره کارشناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی، ص13.
[29]. محمدی، سام؛ کدیور، حسام؛ (1390). «ابهام در ورشکستگی در جست وجوی دیدگاه مناسب» دوفصلنامه حقوق اقتصادی، س 20، ش 3، بهار و تابستان، ص 113.
[30]. معین، دکتر محمد؛ (؟). فرهنگ زبان فارسی، چ1، ج 2، نشر انتشارت دکتر معین، ص 216.
[31]. نوری یوشانلویی، جعفر؛ خسروانی، عرفان؛ (1394). «پیشگیری از ورشکستگی شرکت‌ها در حقوق تجارت بین الملل». پژوهش‌های بازرگانیش74، بهار، ص56.
[32]. ــــــــــــ‌ (1391ـ1390). تقریرات درس حقوق اقتصادی، دوره کارشناسی ارشد حقوق تجاری ـ اقتصادی، تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ص49.
[33].  ــــــــــ (1392ـ1391). جزوه درسی حقوق مسوولیت مدنی تجارت، دوره ‌کارشناسی ارشد حقوق تجاری ـ اقتصادی پردیس البرز.
[34]. دیاب حضر، سعید؛ (1997). رسایل الوافیه فی الافلاس القانون الوضعی و فقه الشریعه الاسلامیه، بیروت، جروس برس، ص255.
[35]. شهید ثانی، زین الدین العاملی (1371). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، چ6، ج4، نشر دارالکتب الاسلامیه، صص175ـ5.
[36]. ـــــــــــــــ (؟). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج 2، قم، موسسه المعارف الاسلامیه، ص47.
[37]. ــــــــــــــ (؟). الروضه البهیه فی الشرح اللمعه الدمشقیه، ج 4، قم، موسسه المعارف الاسلامیه، صص 173ـ5.
[38]. علامه حلی،  (1990).  قواعد الاحکام، ج 19، نشر دارالکتب الاسلامیه، بحث شقاق، سلسه الینابیع، ص217.
[39]. مقدس اردبیلی، حسن بن مرتضی؛ (1382). شرح الارشاد، چ 2، قم، نشر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ص 319.
[40]. الموسوی الخمینی، روح الله؛ (1409). تحریرالوسیله، چ 3، ج2، نشر دار العلم، ص18.
[41]. نجفی، شیخ محمدحسن؛ (؟). جواهر الکلام فی شرح الشرایع الاسلام، ج 25، بیروت، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، صص 279ـ278.
[42]. ــــــــــــ ؛ (1412). جواهرالکلامفیشرحشرائعالإسلام، ج ۲۵، بیروت، نشر مؤسسه الرتضی العالمیه،119
[43]. هانی محمد دویدار؛ (1989). القانونالتجاریاللبنانی، ج2، بیروت، موسسه القانون و التجامع، ص54.
[44]. Bebchuk, Lucian Arye and Guzman, Andrew T. (1999). An Economic Analysis of Transnational Bankruptcies. Journal of Law and Economics, Vol.
[45]. jean pierre,le Gall, Droit cammerical, 1987, paris, p.14.
[46]. Alwang, Melissa K.S. (1996). Note, Steering the Most Appropriate Course Between Admiralty and Insolvency: Why an International Insolvency Treaty Should Recognize the Primacy of Admiralty Law over Maritime Assets, 37.
[47]. Berends, Andre J. (1998). The UNCITRAL Model Law on Cross-Border Insolvency: A Comprehensive Overview. Tulane Journal of International and Comparative Law, Vol. 6.
[48]. Feranken, Sefa M. (2005). Three Principles of Transnational Corporate Bankruptcy Law: A Review. European Law Journal, Vol. 11, No. 2.
[49]. Gilreath, Cameron M. (2000). Overveiw and Analysis of How the United Nations Model Law on Insolvency Would Affect United States Cooperations Doing Business Abroad. Bankruptcy Developments Journal, Vol. 16.