بررسی اشتراط تنجیز در عقود و ایقاعات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه ایلام

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی اشتراط تنجیز در عقود و ایقاعات انجام گرفته است، به این معنا که معلق کردن عقد یا ایقاع به امر دیگری، موجب بطلان آن می‌شود. بعضی از فقها با دلایلی اثبات کرده‌اند که تعلیق، مبطل قراردادها، اعم از عقد و ایقاع است. در این پژوهش، دلایل اشتراط تنجیز به چالش کشیده شده است و اثبات شد که همۀ آن دلایل هر یک به نحوی مخدوش است و مسئلۀ رجوع تعلیق به انشاء یا منشأ هم تأثیری در حکم آن ندارد.

کلیدواژه‌ها


             [1]. ابن منظور، ابوالفضل (1414). لسان العرب. چاپ سوم، لبنان، دارالفکر.
             [2]. اردبیلى، احمد بن محمد‌، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1403 ه‍ ق.
             [3]. افضلی قادی، فریبا «بررسی احکام و آثار عقد معلق در فقه و حقوق موضوعه»، فصلنامۀ فقه و حقوق اسلامی، 1387، شمارۀ 37 - 38: 10.
             [4]. امام خمینی، سید روح‌اللّه (بی‌تا). کتاب البیع. مقرر: محمد حسن قدیرى‌، چاپ اول، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى قدس سره‌.
             [5]. ---------- (1425).‌ تحریرالوسیله. مترجم: علی اسلامى، چاپ بیست و یکم، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم‌.
              [6]. امامى، سید حسن‌ (بی‌تا)‌. حقوق مدنى‌. چاپ اول، تهران، انتشارات اسلامیه.
             [7]. انصاری، مرتضی (1432). کتاب المکاسب. چاپ هفدهم، قم، مجمع الفکر الاسلامی.
             [8]. ‌‌بجنوردى، سید محمد‌بن حسن موسوى (1401). القواعد الفقهیه. چاپ سوم، تهران، مؤسسۀ عروج.
             [9]. بحرانی، احمدبن ابراهیم آل عصفور (1405). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة. مصحح: محمد تقی ایروانى‌، چاپ اول‌، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
         [10]. بروجردی عبده، محمد (1329). حقوق مدنی. چاپ اول، تهران، علمی.
         [11]. جعفری لنگرودی، محمد جعفر (۱۳۷۸). مبسوط در ترمینولوژی حقوق. چ‍اپ‌ دوم، ت‍ه‍ران، گ‍ن‍ج‌ دان‍ش.
         [12]. حر العاملی، محمد‌بن حسن (1414). وسائل‌الشیعة فی تحصیل مسائل الشریعة. چاپ دوم، قم، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام.
         [13]. حسینی مقدم، سید عسکری (1387). تعلیق در قراردادها. چاپ اول، قم، بوستان کتاب.
         [14]. حکیم، سید محسن طباطبایى‌ (‌1416). مستمسک العروة الوثقى‌. چاپ اول، قم، مؤسسة دارالتفسیر‌.
         [15]. حکیم، سید محسن طباطبایى (بی‌تا). نهج‌الفقاهه تعلیقۀ علی کتاب البیع من المکاسب. نجف، الطبعه العلمیه.
          [16]. حلّى، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر اسدى (1388‌). تذکرۀ الفقهاء. چاپ اول، قم، مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام‌.
         [17]. ---------- (1348). نهایة الاحکام. قم، مؤسسۀ اسماعیلیان.
         [18]. خراسانی، محمد کاظم (1406). کفایۀ الاصول. چاپ اول، قم، مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام.
         [19]. خمینى، سید مصطفى (1418). کتاب البیع. چاپ اول، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى قدس سره‌.
         [20]. خویى، سید ابوالقاسم (1378)‌.مصباح الفقاهة. مقرر: محمد علی توحیدى‌، چاپ اول، بی‌جا، نشر الفقاهۀ.
         [21]. زنجانى، سید موسى شبیرى (1419). کتاب النکاح. چاپ اول، قم، مؤسسۀ پژوهشى رأى‌‌پرداز.
         [22]. شریف مرتضى، على‌بن حسین موسوى (1415). الانتصار فی انفرادات الإمامیه. چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
         [23]. شهید اول، محمد‌بن مکى عاملى (بی‌تا). القواعد و الفوائد‌. چاپ اول، قم، کتابفروشی مفید‌.
         [24]. شهید ثانى، زین‌الدین‌بن على‌ عاملى‌ (1413). مسالک‌الافهام فی شرح شرایع‌الاسلام. چاپ اول، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة.
         [25]. طوسى، محمدبن حسن (1407). الخلاف فی الاحکام. چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم‌.
          [26]. عاملى، سید جواد‌بن محمد حسینى (1419‌). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمه. مصحح: محمد باقر خالصى‌، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم‌.
         [27]. عراقى، آغا ضیاءالدین (‌1411). نهایۀ الافکار، مقرر: بروجردى، محمد تقی نجفى، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم‌.
         [28]. عراقى، آغا ضیاءالدین (1421). حاشیة المکاسب. تقریرات للنجم‌آبادی، على کزازى، چاپ اول، قم، انتشارات غفور.
         [29]. عمید، حسن (بی‌تا). فرهنگ عمید. چاپ اول، تهران، انتشارات جاویدان.
         [30]. عمید، موسی (1342). هبه و وصیت در حقوق مدنی ایران. بی‌‌جا، بی‌نا.
         [31]. کاتوزیان، ناصر (1383).اعمال حقوقی قراردادها: ایقاع. چاپ دوم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
         [32]. ---------- (1374). حقوق مدنی قواعد عمومی قراردادها. چاپ سوم، تهران، شرکت انتشار با همکاری بهمن برنا.
         [33]. ---------- (1374). حقوق مدنی نظریۀ عمومی تعهدات. چاپ اول، تهران، نشر یلدا.
         [34]. کرکى، محقق ثانى على‌بن حسین عاملى (1414).‌ جامع المقاصد فی شرح القواعد‌. چاپ دوم، قم، مؤسسه آل‌البیت علیهم‌السلام‌.
         [35]. محقق داماد، مصطفی (1374). بررسی فقهی حقوق خانواده نکاح و انحلال آن. چاپ پنجم، بی‌جا، نشر علوم اسلامی.
          [36]. مراغى، سید میرعبدالفتاح (1417). العناوین الفقهیه. چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
         [37]. مظفر، محمد رضا (1388). المنطق. چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
         [38]. ---------- (بی‌تا). اصول الفقه. چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
         [39]. نایینی، محمد حسین (1418). منیۀ الطالب فی شرح المکاسب. چاپ اول، قم، مؤسسه النشر الاسلامی.
         [40]. نجفى، کاشف‌الغطاء (1359). تحریر المجلة. چاپ اول، نجف اشرف، المکتبة المرتضویه.
         [41]. نجفی، محمد حسن (1981).جواهر الکلام فی شرح شرایع‌الاسلام. چاپ هفتم، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی.
         [42]. نراقى، مولى احمد‌بن محمد مهدی (1422). رسائل و مسائل. چاپ اول، قم، کنگرۀ نراقیین ملا مهدى و ملا احمد.
         [43]. واسطى، سید محمد مرتضى حسینى‌ زبیدى حنفى (1414). تاج العروس من جواهرالقاموس. مصحح: على شیرى‌، چاپ اول، لبنان، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
         [44]. یزدى، سید محمد کاظم طباطبایى‌ (1419).العروة الوثقى فیما تعم به البلوى. مصحح: احمد محسنى سبزوارى، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
---------- (1421). حاشیة المکاسب. چاپ دوم،‌ قم، مؤسسۀ اسماعیلیان.‌