بررسی صحت یا عدم صحت شرط اسقاط حق طلاق ضمن عقد نکاح

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 دانشجوی دکتری فقه و حقوق خصوصی دانشگاه خوارزمی

3 کارشناس ارشد فقه مقارن و حقوق جزای اسلامی

چکیده

در فقه اسلامی و حقوق مدنی ایران، حق طلاق در اختیار مرد است. در جوامع کنونی، گاهی زوجه اسقاط حق طلاق را از زوج خواستار می‌شود. سؤال این است که چگونه و با چه شرایطی حق طلاق قابلیت اسقاط دارد یا اساساً چنین تقاضایی امکان‌پذیر نیست. این مقاله با بررسی ابعاد مختلف مسئله، در نهایت شرط اسقاط حق طلاق به‌نحو شرط صفت را ناصحیح دانسته است، زیرا نکاح در اسلام چنین وصفی را برنمی‌تابد، همچنین شرط اسقاط حق طلاق به‌معنای اسقاط کلی حق طلاق زوج به‌نحو شرط نتیجه را نیز فاسد دانسته است. اما شرط اسقاط حق طلاق به‌نحو شرط فعل از باب تعهد به عدم استفاده از حق طلاق به استناد روایت منصوربن برزج از امام کاظم (ع) و با توجه به حکومت عموم «المومنون عند شروطهم»، لازم‌الوفا و از مواردی است که مشمول مادۀ 10 قانون مدنی می‌شود.

کلیدواژه‌ها


 [1]. قرآن کریم
 [2]. قانون مدنی
 [3]. امامی، حسن (1386). حقوق مدنی، چ نوزدهم، تهران، انتشارات اسلامیه
 [4]. انصاری، شیخ مرتضی (1410ه). مکاسب، بیروت، مؤسسه النعمان
 [5]. بجنوردی، سید محمد حسن (1428ه). القواعد الفقهیه، قم، منشورات دلیل ما
 [6]. بحرالعلوم، سید محمد (1403ه). بلغة الفقیه، شرح و تعلیق سید محمد تقی بحرالعلوم، طهران، منشورات مکتبة الصادق
 [7]. حائری، سید کاظم (1403ه). فقه العقود، قم، مجمع الفکر الاسلامی
 [8]. الحر العاملی، شیخ محمد حسن (1414ه). وسائل الشیعة (30 جلدی)، قم، مؤسسة آل‌البیت علیه السلام لاحیاء التراث
 [9]. حکیم طباطبایی، سید محسن (بی‌تا). نهج‌الفقاهة، قم، انتشارات 22 بهمن
[10]. خمینی (امام)، سید روح‌الله (1421ه). البیع، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار الامام الخمینی
[11]. __________ (1384). تحریر الوسیله ، قم، دفتر انتشارات اسلامی
[12]. __________ (بی‌تا). صحیفۀ نور، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی
[13]. خویی، سید ابوالقاسم (1377ه). مصباح الفقاهه فی المعاملات، تقریرات میرزا محمد علی توحیدی، قم، مکتبة الداوری
[14]. شهید اول، محمد‌بن مکی (بی‌تا). القواعد و الفواید، تحقیق دکتر عبدالهادی حکیم، قم، منشورات مکتبة المفید
[15]. شیخ طوسی، ابوجعفر محمد‌بن الحسن (1365). تهذیب‌الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیة
[16]. الطباطبایی، علامه سید محمد حسین(بی‌تا). المیزان فی تفسیر القرآن، قم، منشورات جامعة المدرسین فی الحوزة العلمیة
[17]. الغروی الاصفهانی، سید محمد حسین (1425ه). حاشیۀ کتاب مکاسب، قم، پایۀ دانش
[18]. فیض، علیرضا (1367). مبادی فقه و اصول، تهران، دانشگاه تهران
[19]. کاتوزیان، ناصر (1390). اعمال حقوقی (دورۀ مقدماتی حقوق مدنی 3)، تهران، شرکت سهامی انتشار
[20]. __________ (1385). حقوق خانواده، تهران، شرکت سهامی انتشار
[21]. __________ (1387). قانون مدنی در نظم حقوق کنونی، تهران، بنیاد حقوقی میزان
[22]. __________ (1379). مقدمۀ علم حقوق، تهران، شرکت سهامی انتشار
[23]. کلینی، شیخ ابی‌جعفر محمد‌بن یعقوب (1367ه). الفروع من الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیة
[24]. مهرپور، حسین (1384). مباحثی از حقوق خانواده، تهران، انتشارات اطلاعات تهران
[25]. محقق داماد، سید مصطفی (1390). بررسی فقهی حقوق خانواده (نکاح و انحلال آن) تهران، مرکز نشر علوم اسلامی
[26]. __________ (1389). قواعد فقه بخش مدنی، تهران، سمت
[27]. الملایری، الشیخ اسماعیل (1413). جامع أحادیث الشیعة، تحت نظر آیت‌الله العظمی بروجردی، قم، مؤلف
[28]. نایینی، میرزا محمد حسین (1424ه). منیة الطالب فی شرح المکاسب، تقریرات آقا موسی خوانساری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی
[29]. النجاشی، ابوالعباس احمد‌بن علی (بی‌تا). فهرست أسماء مصنفی الشیعة (رجال النجاشی)، قم، مؤسسة النشر الاسلامی
[30]. نوری، حسین (1408ه). مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل، قم، مؤسسه آل البیت