بررسی مسئلۀ انتساب تصویب به اهل سنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد

2 استاد دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مسئلۀ تصویب (واقع‌انگاری احکام تمام مجتهدان) و تخطئه (مطابق با واقع بودن یکی از احکام مجتهدان) از مسائل اختلافی میان اصولیان مسلمان است. در اینکه کدام مذهب و مسلک طرفدار تخطئه یا تصویب است، بیان روشنی وجود ندارد. آنچه در نوشته‌های اصولی امامیه مشهور بوده، انتساب مبنای تخطئه به امامیه و تصویب به اهل سنت است. پس از مراجعه به منابع معتبر اصولی اهل سنت، نمایان می‌شود که این انتساب با این کلیت، دور از واقع است. آنچه در میان علمای اهل سنت جایگاه برتر را دارد، مبنای تخطئه است و تنها گروه اندکی به تصویب باور آورده‌اند.

کلیدواژه‌ها


[1] ابن حزم اندلسی، علی‌بن احمد (1404ه.ق.)،  الإحکام فی أصول الأحکام، چاپ اول، ج 8، قاهره، دارالحدیث.
[2] ابن طیب بصری، محمدبن علی (1403ه.ق). المعتمد فی أصول‌الفقه، تحقیق خلیل المیس، چاپ اول، ج 2، بیروت، دارالکتب العلمیه.
[3] آخوند خراسانی، محمد کاظم‌بن حسین (1409ه.ق). کفایة‌الأصول، چاپ اول، ج 1، قم، مؤسسۀ آل‌البیت علیهم‌السلام.
[4] اراکی، محمد علی(1415ه.ق). رسالة فی الإجتهاد و التقلید، چاپ اول، ج 1، قم، مؤسسۀ در راه حق.
[5] اردبیلی، احمد (1407ه.ق).  الذخر فی علم الأصول، چاپ اول، ج 2، قم، بی‌نا.
[6] آمدی، ابوالحسن سیف‌الدین (1404ه.ق). الإحکام فی أصول الأحکام، تحقیق سید الجمیلی، چاپ اول، ج 4، بیروت، دارالکتاب العربی.
[7] بادکوبه‌ای، شیخ صدرا (1418ه.ق). هدایة‌الأصول فی شرح کفایة الأصول، چاپ اول، ج 4، قم، المطبعة العلمیة.
[8] بزدودی، علی‌بن محمد (بی‌تا). أصول البزدودی کنز الوصول الی معرفه الاصول، چاپ اول، ج 1، کراچی، چاپخانه جاوید بریس.
[9] جوینی، ابوالمعالی عبدالملک‌بن عبدالله‌بن یوسف (1417ه.ق). التلخیص فی اصول الفقه، تحقیق عبدالله جولم النبالی و بشیر احمد العمری، چاپ اول، ج 3، بیروت، دارالبشائر الإسلامیة.
[10] حائری اصفهانی، محمد حسین (1404ه.ق). الفصول الغرویة فی الأصول‌الفقهیة، چاپ اول، ج 1، قم، دارإلاحیاء العلوم الإسلامیة.
[11] حائری یزدی، عبدالکریم (1355ه.ق). دررالفوائد، چاپ ششم، ج 1، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
[12] حکیم، محمد تقی (1418ه.ق) الأصول العامة للفقه المقارن، چاپ دوم، ج 1، قم، مجمع جهانی اهل بیت (ع).
[13] خویی، ابوالقاسم (1422ه.ق). مصباح الأصول، چاپ اول، ج 2، قم، مؤسسة إحیاء آثار السید الخوئی.
[14] دهلوی، احمدبن عبدالرحیم ولی‌الله (1404ه.ق). الإنصاف فی أسباب الإختلاف، تحقیق عبدالفتاح ابوغدة، چاپ دوم، ج 1، بیروت، دارالنفائس.
[15] رازی، محمدبن عمر‌بن الحسین (1418ه.ق). المحصول فی علم الأصول، تحقیق طه جابر فیاض العلوانی، چاپ سوم، ج 6، بیروت، مؤسسة الرسالة.
[16] سبحانی تبریزی، جعفر (1414ه.ق). المحصول فی علم الأصول، چاپ اول، ج 4، قم، مؤسسۀ امام صادق (ع).
[17] سبکی، علی‌بن عبدالکافی (1404ه.ق). الإبهاج فی شرح المنهاج، چاپ اول، ج 3، بیروت، دارالکتب العلمیة.
[18] سرخسی، محمدبن احمد‌بن ابی سهل (1414ه.ق). اصول السرخسی، چاپ اول، ج 2، بیروت، دارالکتب العلمیة.
[19] شوکانی، محمدبن علی‌بن محمد (1419ه.ق). إرشاد الفحول الی تحقیق الحق من علم الأصول، تحقیق احمد عزو عنایة، چاپ اول، ج 2، دمشق، دارالکتاب العربی.
[20] شیرازی، ابواسحاق ابراهیم‌بن علی‌بن یوسف (1403ه.ق). التبصرة فی أصول الفقه، تحقیق محمد حسن هیتو، چاپ اول، ج 1، دمشق، دارالفکر.
[21] صدر، محمد باقر (1388ه.ش). الإجتهاد و التقلید، چاپ اول، ج 1، قم، نوید اسلام.
[22] ----------(1418ه.ق). دروس فی علم الأصول، چاپ پنجم، ج 2، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
[23] صنعانی، محمدبن اسماعیل الأمیر (1986م). إجابة السائل شرح بغیة الآمل، تحقیق حسین‌بن احمد السیاغی و حسن محمد مقبولی الاهدل، چاپ اول، ج 1، بیروت، مؤسسة الرسالة.
[24] عراقی، ضیاءالدین (1388ه.ش). الإجتهاد و التقلید، چاپ اول، ج 1، قم، نوید اسلام.
[25] غزالی، محمد‌بن محمد (1413ه.ق). المستصفی فی علم الأصول، تحقیق محمد عبدالسلام عبدالشافی، چاپ اول، ج 1، بیروت، دارالکتب العلمیة.
[26] مختار عبدالحمید عمر، احمد (1429ه.ق). معجم اللغة العربیة المعاصرة، چاپ اول، ج 4، بی‌جا، عالم الکتب.
[27] مکارم شیرازی، ناصر (1428ه.ق). انوارالأصول، چاپ دوم، ج 3، قم، مدرسة الإمام علی‌بن ابی‌طالب (ع).
[28] مکی عاملی، حسین یوسف (1391ه.ق). قواعد استنباط‌الأحکام، چاپ اول، ج 1، قم، بی‌نا.
[29] نایینی، محمد حسین (1376ه.ش). فوائد الأصول، چاپ اول، ج 4، قم، جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
[30] نسائی، ابوعبدالرحمن احمد‌بن شعیب‌بن علی (1421 ه.ق). السنن الکبرى، تحقیق حسن عبدالمنعم شلبی، چاپ اول، ج 10، بیروت، مؤسسة الرسالة.