اعتبارسنجی ظواهر آیات قرآن از منظر أخباریون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه تهران

چکیده

اخباریان به عنوان شاخه‌ای از فقهای شیعه با اکثریت ایشان، یعنی اصولیان در اعتبار برخی از منابع استنباط و طُرُق فهم احکام اللّه، اختلاف دارند. از جمله این‌که آن‌ها به بی‌اعتباری فهم انسان‌های عادی (= غیر معصومین (علیهم‌‌السّلام)) از ظواهر قرآن، شهرت یافته‌اند. این پندار ایشان بر دو پایۀ اساسی متکّی است؛  نخست، «روایاتی» که آن‌ها مدّعی تواتر و ظهور آن در عدم حجیّت ظواهر قرآن می‌باشند و دیگری، وجود «تقیید و تخصیص» و ورود «تجوّز» به ظاهر اکثر آیات قرآن به گونه‌ای که آن‌را از حجیّت ساقط می‌کند.
تأمّل در آثار و آراء اخباریان، بیانگر فراگیر نبودن این باور در میان ایشان و اعتقاد آن‌ها به تقدّم کتاب بر دیگر ادّله و لزوم انطباق آن با قرآن است و این خود، بهترین دلیل بر اعتقاد اکثریت ایشان همچون دیگر اصولیان بر حجیّت ظواهر کتاب، پیش از ورود دلیل روائی محسوب می‌شود. در این مقاله کوشش شده است، ادّلۀ اخباریان بر این دیدگاه گردآوری و مورد نقّادی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها