پدیدارشناسی بیمار در فقه اسلامی و معناشناسی سکوت قانون در حجر بیمار

نویسندگان

دانشکده الهیات دانشگاه تهران

چکیده

در این جستار از یک‌سو اصطلاح بیمار با رویکرد بیماری‌های مستحدثه و نوظهوری که سرانجام اغلب آنها مرگ است، مورد نقد و بررسی واژه‌شناسانه قرار گرفته و با ملاحظ? سه شاخص بازدارندگی از فعالیت روزمره، خطرناک و کشنده‌بودن و نیز منجر به مرگ‌شدن بازتعریف شده است. ازدیگرسو تصور ملازم? سکوت قانون‌گذار با ابهام و اجمال مورد نقد قرارگرفته و ثابت شده است که سکوت در تقابل نفی و اثبات، در حقیقت به معنای تصریح به نظری? نفی و تأیید آن است. برهمین‌اساس فرضی? معنادار بودن سکوت مقنّن در خصوص حجر بیمار مشرف به موت تقویت و از رهگذر آن مخالفت قانونگذار با نظریه مشهور و پذیرفتن نظر فقیهان متقدم مبنی بر نفوذ کلی? تصرفات مالی بیمار مشرف به موت از اصل ثابت شده است. علاوه بر این تصور وجود تناقض در مواد قانون مدنی در باب حجر بیمار به ویژه در ماده‌های 944 و 945 از طریق بازشناسی معنای عام بیمار و اخص آن باطل دانسته‌شده‌است، چه آنکه واژ? مرض در ماده‌های یادشده عام است و هر نوع بیماری را شامل می‌شود؛ حال آن که اصطلاح بیمار در باب حجر خاص است و صرفاً مریضی را شامل می‌شود که مشرف ‌به موت و ملاک‌های سه‌گانه در او جمع شده باشد.

کلیدواژه‌ها