نقد ادله مشهور متأخرین فقهای امامیه در شرطیت عدالت امام جماعت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش پژوه سطح چهار حوزه علمیه قم و دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه علامه طباطبائی (ره) تهران

2 استادیار فقه و حقوق خصوصی، دانشکده الهیات دانشگاه علامه طباطبائی (ره) تهران؛

چکیده

نمازجماعت از جمله  مناسکی است که در عین این‌که در تقرب انسان به خداوند اثرگذار است، دارای بعدی اجتماعی بوده که موجب قدرت اجتماعی و اتحاد میان مسلمانان می­شود. یکی از ارکان نمازجماعت، وجود امامی است که مأمومین به آن اقتدا کنند. شارع مقدس شرایطی را برای امام­جماعت تعیین کرده است که از جمله­ی آن شرایط که قریب به اتفاق فقهای متأخر آن را شرط می دانند، «شرطیت­عدالت» است. با بررسی که صورت گرفت مشهور متأخرین «شرطیت­عدالت» در امام­جماعت را ثابت دانسته­اند، لکن ادله ایشان قاصر از اثبات این مدعا است و به جهت ادعای اجماع، فقها کمتر به این موضوع پرداخته و کلام ایشان به ذکر اجماع و بیان روایاتی خلاصه شده است، لکن نقد­ و­ بررسی تفصیلی ادله و اثبات این فرضیه حداقل موجب کمتر شدن وسواس برخی از متشرعین در احراز این شرط شده و در نتیجه موجب رونق بیش­از­پیش نمازجماعت می­شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1.  

    1. قرآن­کریم
    2. ابن­منظور، محمدبن­مکرم، لسان­العرب، بیروت، دار صادر، 1410.
    3. ابن­بابویه، محمد­بن­علی، عیون أخبارالرضا علیه­السلام، تصحیح: مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، 1378.
    4. ----------، الخصال، تصحیح: علی­اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، 1362.
    5. ابن­حیون، نعمان­بن­محمد مغربی، دعائم­الإسلام و ذکر الحلال­و­الحرام و القضایا و الأحکام، قم، مؤسسة آل­البیت علیهم­السلام، 1385.
    6. اسکافی، ابن­جنید، محمد­بن­احمد، مجموعة فتاوی ابن­جنید، تحقیق: علی­پناه اشتهاردی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1416.
    7. اسلامی، رضا، مدخل علم فقه، قم، حوزه علمیه قم-مرکز مدیریت، 1389.
    8. انصاری­، مرتضی­بن­محمد امین، کتاب الصلاة، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، 1415.
    9. ایروانی، باقر، دروس تمهیدیة فی الفقه الاستدلالی علی المذهب الجعفری، قم: بی­نا، 1427.
    10. بحرانی، آل­عصفور، یوسف­بن­احمد، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة­الطاهرة، تصحیح: محمدتقی ایروانی و سید عبدالرزاق مقرم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1405.
    11. حرعاملی، محمد­بن­حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم: مؤسسة آل‌ البیت علیهم­السلام، 1409.
    12. حلبی، ابن­زهره، حمزة­بن­علی، غنیة النزوع إلی علمی الأصول و الفروع، قم: مؤسسه امام­صادق علیه‌السلام، 1417.
    13. خویی، سید­ابوالقاسم، موسوعة الإمام الخوئی، قم، مؤسسة إحیاء آثار السید الخوئی، 1418.
    14. ---------- ، مصباح الأصول، قم، موسسة إحیاء آثار السید الخوئی، 1422.
    15. راغب­اصفهانی، حسین­بن­محمد، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت، دارالقلم، 1412.
    16. سلار دیلمی، حمزه­بن­عبد­العزیز، المراسم فی الفقه الإمامی، قم، منشورات الحرمین، 1404.
    17. سبزواری، سید عبدالأعلی، مهذّب­الأحکام، تصحیح: مؤسسه المنار، قم، مؤسسه المنار، 1413.
    18. شبیری­زنجانی، موسی، دروس خارج نکاح، قم، مرکز فقهی امام محمدباقر علیه­السلام، وابسته به دفتر آیه­الله العظمی شبیری زنجانی، بی­تا.
    19. شریف­مرتضی، علی­بن­حسین، المسائل­الناصریات، تصحیح: مرکز پژوهش و تحقیقات علمی، تهران: رابطة الثقافة و العلاقات الإسلامیة، 1417.
    20. شریف­مرتضی، علی­بن­حسین، الانتصار فی انفرادات الإمامیة، تصحیح: گروه پژوهش دفتر انتشارات اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1415.
    21. ---------- ، رسائل الشریف­المرتضی، تصحیح: سید مهدی رجایی، قم، دار القرآن­الکریم، 1405.
    22. شهید اول، محمدبن­مکی عاملی، ذکری الشیعة فی أحکام الشریعة تصحیح: جمعی از پژوهشگران در مؤسسه آل­البیت(ع)، قم، مؤسسه آل­البیت علیهم­السلام، 1419.
    23. شهید ثانی، زین­الدین­بن­علی عاملی، روض الجنان فی شرح إرشاد الأذهان، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1402.
    24. طباطبایی، محمدحسین، نهایة الحکمة، تعلیقه عباس­علی زارعی سبزواری، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم- دفتر انتشارات اسلامی، 1439.
    25. طرابلسی، قاضی ابن­براج، عبد العزیز، شرح جمل العلم­و­العمل، تصحیح: کاظم مدیر شانه­چی، مشهد، دانشگاه مشهد- اداره انتشارات و روابط فرهنگی، 1352.
    26. ---------- ، عبد­العزیز، المهذب، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1406.
    27. طوسی، محمدبن­حسن، تهذیب­الأحکام، تحقیق: حسن الموسوی خرسان، تهران، دارالکتب الإسلامیه، 1407.
    28. ----------، الخلاف، تصحیح: علی خراسانی و دیگران، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1407.
    29. ----------، المبسوط فی فقه الإمامیة، تصحیح: سید محمدتقی کشفی، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، 1387.
    30. ----------، النهایة فی مجرد الفقه­و­الفتاوی، بیروت، دارالکتاب العربی، 1400.
    31. ----------، الجمل­و­العقود فی العبادات، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه فردوسی مشهد، 1387.
    32. ----------، الاقتصاد الهادی إلی طریق الرشاد، تهران، انتشارات کتابخانه جامع چهل‌ستون، 1375.
    33. طبرسی، امین­الإسلام، فضل­بن­حسن، المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف، تصحیح: واعظ مدیر شانه­چی، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، 1410.
    34. عاملی، یاسین عیسی، الاصطلاحات الفقهیة فی الرسائل العملیة، بیروت، دارالبلاغة للطباعة و النشر و التوزیع، 1413.
    35. علامه­حلّی، حسن­بن­یوسف، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، تصحیح: بخش فقه در جامعه پژوهش­های اسلامی، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، 1412.
    36. ----------، تذکرة الفقهاء، تصحیح: گروه پژوهش مؤسسه آل­البیت(ع)، قم، مؤسسه آل­البیت علیهم­السلام، 1414.
    37. کلینی، محمد­بن­یعقوب­بن­اسحاق، الکافی، تصحیح: علی­اکبر آخوندی و محمد غفاری، تهران، دارالکتب الإسلامیة، 1407.
    38. مجلسی، محمدباقربن­محمدتقی، بحار الأنوار، تحقیق: جمعی از محققان، بیروت، مؤسسة الطبع­و­النشر، 1407.
    39. محمود، عبدالرحمان، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، بی­جا، بی­نا، بی­تا.
    40. مرتضی زبیدی، محمدبن­محمد، تاج العروس، تصحیح: علی شیری، بیروت، دارالفکر، 1414.
    41. مشکینی، میرزا علی، مصطلحات الفقه، بی­جا: بی­نا، بی­تا.
    42. مرکز اطلاعات و ­مدارک اسلامی، فرهنگ­نامه اصول فقه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1389.
    43. نوری، حسین­بن­محمد­تقی، مستدرک­الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسة آل­البیت علیهم‌السلام، 1408.
    44. نجفی، محمدحسن­، جواهر­الکلام فی شرح شرائع­الإسلام، بیروت، دار إحیاء التراث­العربی، 1404.
فقه و مبانی حقوق اسلامی
دوره 55، شماره 2
اسفند 1401
صفحه 474-453

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار