موانع حقوقی و فقهی پذیرش عملی نهاد گروه اقتصادی با منافع مشترک در نظام حقوقی و اقتصادی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر

2 استادیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب

3 استادیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه خوارزمی؛

چکیده

قانونگذار ایران به تأسی از نظام‌های پیشرو حقوقی، با هدف تسهیل و گسترش مشارکت‌های اقتصادی و تجاری در قالب یک ماده‌‌ قانونی تشکیل نهادی نوین تحت عنوان گروه اقتصادی با منافع مشترک را مبتنی بر قرارداد اعضاء تجویز نموده است. نص مصوب هرچند مبین انعطاف‌پذیری گروه از لحاظ شکلی و تشکیلاتی و آزادی اعضا در تنظیم قرارداد گروه است، مع الوصف حجم موجز آن و در عین حال تأکید بر قالب شرکت مدنی گروه، مبین فقدان شخصیت حقوقی است و در نتیجه گروه قابلیت برخورداری از اقامتگاه، دارایی، تابعیت و دیگر مزایای شخصیت را ندارد. ضمن اینکه احکام قانون مدنی، عمدتاً ناظر بر اشاعه و نحوه اداره مال مشترک بوده و مقرراتی در خصوص  تکوین، اداره و انحلال شرکت مدنی ندارد. مضافاً، مصادیق متعدد سکوت و تزاحم مقرره مصوب، با مبانی مسلم حقوقی موجب ناکارآمدی آن و تبعاً عدم اقبال تجار در استفاده از این قالب نوپای حقوقی شده است.

کلیدواژه‌ها


  1.  

    1. آریان‌کیا رضا؛ معدولیت، احسان، نظام حقوقی قراردادهای مشارکت jv در عرصه صنعت و تجارت داخلی و بین‌المللی، چاپ اول، تهران، نشر میزان. ۱۳۹۴.
    2. امامی، سید حسن، حقوق مدنی، جلد دوم، چاپ هشتم، تهران، انتشارات اسلامیه، ۱۳۷۲.
    3. امینی پژوه حسین، اسماعیلی محسن "معناشناسی برخی از هنجارهای اسلامی در قانون اساسی با محوریت مفهوم موازین اسلامی، فصلنامه دانش حقوق عمومی، ۱۳۹۴، شماره ۱۱.
    4. بهرامی احمدی حمید، سوءاستفاده از حق، مطالعه تطبیقی در حقوق اسلام و دیگر نظام‌های حقوقی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات اطلاعات. ۱۳۹۵.
    5. جلیلی مهدی، فصیحی‌زاده، علیرضا، طباطبایی، سیدمحمدصادق، "تحلیل فقهی مبانی لزوم یا جواز عقد شرکت از منظر فقه اسلامی با نگاهی به رویه قضایی ایران"، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، تهران، سال هشتم، ۱۳۹۸، شماره ۲۸.
    6. جعفری هرندی، مهشید "بررسی دامپینگ و مقابله با آن در نظام حقوقی اسلام و ایران"، مجله پژوهشهای فقهی، ۱۳۹۴، (دوره ۱۱) شماره ۳.
    7. حجتی کرمانی، روح الامین، بهمئی، محمدعلی، "شناسایی و پذیرش جوینت ونچر قراردادی و قرارداد عملیات مشترک نفتی در ایران" فصلنامه تحقیقات حقوقی، تهران، ۱۳۹۸، شماره۹۲.
    8. حقانی، سعید، گروه منفعت اقتصادی، ماهیت و ساختار چاپ اول، تهران، موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، ۱۳۹۱.
    9. حسینی تهرانی، سیدمرتضی، "شرکت و مفاهیم آن و مختصات شرکت مدنی"، فصلنامه حق، تهران دفتر هفتم، ۱۳۶۵.
    10. حلی نجم الدین جعفر ابن حسن، (محقق حلی)، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، جلد ۱ و ۲، چاپ چهارم، قم، انتشارات امیر، ۱۳۷۳.
    11. خزاعی، حسین، حقوق تجارت بین‌الملل، مشارکت تجارتی، جلد ششم، تهران، چاپ دوم، انتشارات جنگل، ۱۳۹۲.
    12. رستم‌زاده، قاسم علی، "بررسی ماده ۱۰۷ قانون برنامه پنجم توسعه گروه اقتصادی با منافع مشترک"،،ماهنامه قضاوت، تهران، شماره ۷۴، ۱۳۹۰.
    13. رهایی، مجید؛ حسینی مقدم، سیدحسن؛ فلاح خاریکی مهدی، "تبعات منفی فقدان شخصیت حقوقی در گروه منفعت اقتصادی"، فصلنامه تحقیقات حقوقی، تهران، ۱۳۹۷، شماره ۹۴.
    14. ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، جلد اول، تهران، انتشارات دادگستر، چاپ اول، ۱۳۷۴.
    15. سیدی آرانی، سیدعباس "اختلاط مفهوم اشاعه و شرکت مدنی در قانون مدنی ایران و فرانسه"، نشریه تحقیقات حقوقی، تهران، ۱۳۹۳، شماره ۶۶.
    16. شهیدی، مهدی، مجموعه مقالات حقوقی، چاپ اول، تهران، نشر حقوقدان، ۱۳۷۵.
    17. طباطبایی حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، جلد ۱۴، قم، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۷ق.
    18. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروه الوثقی، جلد دوم ، چاپ دوم، قم، انتشارات دارالتفسیر، ۱۳۷۶ق.
    19. علومی یزدی، حمیدرضا، "چالشهای حقوقی تشکیل گروه اقتصادی با منافع مشترک"، مجله پژوهش حقوق خصوصی، تهران، ۱۳۹۲، شماره ۴.
    20. عیسایی تفرشی، محمد؛ کبیری شاه‌آباد، حمید، "تحلیل حقوقی ماده ۱۰۷ قانون برنامه پنجم توسعه، شرایط تشکیل گروه اقتصادی با منافع مشترک"، مجله پژوهشهای حقوق تطبیقی، تهران، ۱۳۹۳، (دوره ۱۸) شماره ۲.
    21. کاتوزیان، ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی، اموال- کلیات قراردادها، جلد اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۴۹.
    22. کاتوزیان، ناصر، مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، چاپ دوازدهم، تهران، انتشارات مدرس (بهنشر)، ۱۳۶۹.
    23. کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی، الزامهای ناشی از قرارداد، ضمان قهری، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۴.
    24. کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی، مشارکتها- صلح، چاپ چهارم، تهران، انتشارات گنج دانش، ۱۳۷۶.
    25. کاتوزیان، ناصر، اثبات و دلیل اثبات، جلد اول، چاپ نهم، تهران، انتشارات میزان، ۱۳۹۵.
    26. کاشانی محمود، حقوق مدنی، قراردادهای ویژه، چاپ دوم، تهران، انتشارات میزان، ۱۳۹۴.
    27. موسوی اردبیلی، سید عبد الکریم، فقه الشرکه علی نهج الفقه و القانون، قم، منشورات مکتب امیر المومنین. دارالعلم مفید، ۱۴۱۴ق.
    28. مکی العاملی، جمال‌الدین، اللمعه الدمشقیه، جلد اول، چاپ ششم، قم، انتشارات دارالفکر، ۱۳۷۶.
    29. نوبخت یوسف، اندیشه‌های قضایی، چاپ سوم، تهران، انتشارات کیهان.۱۳۷۰.

     

    1. Gouyon ,yves, Les groupments d interet economique ;Regime juridique etc fiseaL,Dalloz ,Paris, 1969