مطالعه تطبیقیِ مبانی نظری ایجاد دین یک‌طرفه با تأکید بر حقوق ایران و انگلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، پردیس بین‌المللی کیش، ایران،

2 استاد گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

مشروعیت ایجاد دین یک‌طرفه، مورد اختلاف است. از نظر مخالفان، عدم شناسایی صریح چنین نهادی در قوانین، اعمال ولایت بر متعهدله و صدمه به استقلال قضایی و نقض کرامت وی، مانع پذیرش چنین نهادی است. به عقیده موافقان با استناد به اصول حقوقی و ضرورت‌های اجتماعی می‌توان حکم به مشروعیت آن داد. اصول و ضرورت‌های مورد نظر آنان عبارتند از حاکمیت اراده، اقتضای عدالت، همسویی با واقعیت‌های اجتماعی، تبرعی بودن تملیک یک‌جانبه، مفروض بودن رضای متعهدله، لزوم تسهیل تبرعات و امور احسانی. این مقاله ضمن ترجیح نظر موافقان، مشروعیت تعهدات یک‌جانبه را موضوعی فراتر از قانون و قضا و مرتبط با فلسفه حقوق می‌داند. در انگلستان آرای متعددی در تایید مشروعیت این نهاد وجود دارد. در فقه هم مسأله خلافی است. در ایران با وجود آرای مخالف، اغلب قضات حکم به صحت آن داده‌اند. مبنای پذیرش در رویه قضایی دو کشور حاکمیت و آزادی اراده و جریان اصل لزوم و صحت در ایقاعات است.

کلیدواژه‌ها


[1]. ابراهیمی دستگردی، ابراهیم (1388). مقایسه حق عینی و حق دینی، رساله دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
[2]. باقرزاده، حمید (1392). حقوق مناقصات، جلد اول(مبانی و ماهیت)، تهران: میزان، چ اول.
[3]. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1389). تأثیر اراده در حقوق مدنی، تهران: گنج دانش، چ بیست و هشتم.
[4].ـــــــــ (1383). مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد اول، تهران: گنج دانش، چ بیست و ششم.
[5]. ـــــــــ (1380)، فلسفه حقوق مدنی، جلد اول، تهران: گنج دانش، چ اول.
[6]. دهخدا،علی اکبر (1383). لغتنامه، ج15، دانشگاه تهران، چ چهل و هشتم،.
[7]. سعیدی، محمدعلی (1387). حق عینی و حق دینی در حقوق ایران و فرانسه، رساله دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
[8]. شهیدی، مهدی (1380). حقوق مدنی (تشکیل قراردادها و تعهدات)، جلد اول، تهران: مجد، چ ششم.
[9]. صابری، روح الله (1393). مسئولیت ناشی از عیب طراحی و ساخت در قراردادهای پیمانکاری کلید در دست، رساله دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
[10]. کاتوزیان، ناصر (1390). حقوق مدنی(ایقاع)(نظریه عمومی- ایقاع معین)، تهران: میزان، چ پنجم،.
[11]. ـــــــــ (1382). ستایش قرارداد یا اداره­ی آن، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، تهران، شماره‌ی52، ص11.
[12]. حشمت، احمد (1364هـ ق). نظریه الالتزام فی القانون المصری، مکتبه عبد وهبه.
[13]. سنهوری، عبدالرزاق (1958م). الوسیط فی شرح القانون المدنی، جلد اول، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
[14]. ـــــــــ (1992م). نظریه العقد، جلد اول، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
[15]. الحسینی المراغی، السید میرعبدالفتاح، (1429 ه.ق). العناوین، ج 2، موسسه النشر الاسلامی
[16]. طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، حاشیه بر مکاسب
[17]. عاملی، سیدمحمدجواد حسینی، (1326)، مفتاح الکرامه، ج 9، چاپ مصر
[18]. نجفی، شیخ محمدحسن، معروف به صاحب جواهر، جواهر الکلام، ج4، چاپ قم، تهران، در 43 مجلد
[19]. Amy H., Kastely (20016), the Right to Require Performance, Washington Law Review, No. 66.
[20]. Amy, Schmitz (2006-2007), Embracing Unconscionability Safty: Net Function, Alabama law Review, No. 73.
[21]. Angela Swan (2009), English Contract Law, 2th ed, Butterworths, London.
[22]. Angelo, A.H., Pellinger, E. (1992), Unconscionable Contracts: A Comparative Study of the Approaches in England, France, Germany and the United States, Loyola of Los Angeles International and Comparative Law Review 7-1.
[23]. Brigitta, Luger (2004), The Social Side of Contract Law and the New Principle of Fairness, Kluwer Law, Third edition.
[24]. Camilla, R.(,2005), Review of Contracts Law, Same Publication, 5th editions.
[25]. Cartwright, john (2013), Contract Law, second edition, hart Publishing, North America.
[26]. Chantal, Mak (2007), Fundamental Rights in English Contract Law, Kluwer Law International.
[27]. Chitty, Carl (2008),On Contract, Vol. I, 28th, Sweet & Maxwell Limited, London.
[28]. Colmbi. A, Ciacchi (2006), The Constitutionaliztion of English Contract law, Judicial Convergence and Social Justice, European Review of Contract Law, No.2, Vol.2.
[29]. Gareth, Jones & William Goohart (2005), Specific Performance, London, Batter Worth,4 th editions.
[30]. Geoff R Hall (2007), A Study in Reasonable Expectations about Contract involved Duties to fulfil, Sage Publication.
[31]. Hugh, Collins (2005), The Impact of Human Rights Law on Contract Law in England,  No.13, European Business Law Review, University of Cambridge Faculty of Law Research Paper.
[32]. Koch, Robert (2005), The concept of Fundamental Breach of contract, Kluwer Publication.
[33]. Mackendrick, Evan (2000), Contract Law, Publisher, Palgrave, Fourth Edition.
[34]. Olha, Cherednychenko ( 2007), Fundamental Rights, Contract Law and the Protection of the Weaker Party, London, European Law Pub.
[35]. Othman, W.A. (2007), The Petroleum Contracts: Past, Present and Future Perspectives, OGEL (Oil, Gas & Energy Law Intelligence), Vol. 5, issue 2, April.
[36]. Shifrin, Seana Valentine (2000), Paternalism, Unconscionability Doctrine and Accommodation, Philosophy & Public Affairs Journal,Volume 29, Issue 3.
[37]. Spector, Horacio (2006), a contractorian approach to unconscionability, Chicago, Kent Law Review, No. 81/1.
[38]. Teeven, Kevin m. (1990), a History of Anglo American Common Law of Contract, 1st edition, Green wood publishing group.
[39]. Waddams, Stephen (2010), Protection of weaker parties in English law, in: Kenny, Mel, Devenney ,James, Fox, Lorna O' Mahony, Unconscionability in European Private Financial Transactions: Protecting the Vulnerable, Cambridge University press.
[40]. Zhou, Qi (2008), An Economic Perspective on Legal Remedies for Unconscionable Contracts, in: University of Sheffield - Faculty of Law.