Client’s Legal Status for Assumed Lack of the Expediency of the Incapacitated (Maḥjūr) to Exercise or Disregard the Right of Pre-emption

Document Type : Research Paper

Authors

1 Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Faculty of Theology & Islamic Studies, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Faculty of Theology & Islamic Studies, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

Abstract

Pre-emption is a right based on which, whenever a partner sells his share, the other partner can acquire that share by paying the price to the buyer. Whenever the right owner is maḥjūr (incapacitated), it will be the guardian's responsibility to exercise or disregard it, according to the presence or absence of expediency. Given that exercising or disregarding the right can actually be in the presence or absence of expediency or ignorance about it, and considering the possibility of the consent or non-consent of the maḥjūr (after removing the incapacitation) with respect to the action of the guardian, several situations can be imagined in this field. The silence of the civil law in these cases and the need to refer to valid fatwas show the necessity of research on this issue. At the same time, most of the fatwas have been issued only with regard to the maḥjūr right, and their implementation will also cause significant problems. In this article, while preserving the maḥjūr right and emphasizing the client's rights and the need to observe the principle of the necessity of transactions, the said fatwas have been critiqued and based on the separation of responsibility of "guardian against the maḥjūr " and "the client against the maḥjūr ", it was concluded that the guardian's decision in exercising or disregarding the pre-emption is binding. However, in case of non-observance of the expediency of the maḥjūr, the guardian is the guarantor of damages caused to the maḥjūr due to non-observance of expediency.

Keywords

References

ابن زهره حلبى، حمزة بن على حسینى (1417ق). غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع. قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
امام خمینى، سید روح اللّه (1425ق). تحریر الوسیلة. ترجمه علی اسلامى. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
امامى، سید حسن (بی‌تا). حقوق مدنى. تهران: انتشارات اسلامیة، تهران.
انصارى شیرازى، قدرت الله و پژوهشگران (1429ق). موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها. قم: مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام.
بحرانى، یوسف بن احمد (1405ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
بصرى بحرانى، زین الدین (1413ق). کلمة التقوى. قم: سید جواد وداعى.
بهجت، محمد تقى (1426ق). جامع المسائل. قم: دفتر معظم‌له.
ترحینى عاملى، سید محمد حسین (1427ق). الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة. قم: دار الفقه للطباعة و النشر.
حاجیان فروشانی، زهره (1401ش). بررسی خلاء ماده 819 قانون مدنی درخصوص تصرف مشتری در مال متعلق حق شفعه. مجله فقه و مبانی حقوق اسلامی، 55 (2)، 265-288.
حرعاملى، محمد بن حسن (1409ق). وسائل الشیعة. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
حسینی روحانی، سید صادق (1412ق). فقه الصادق علیه السلام. قم: دار الکتاب-مدرسه امام صادق علیه السلام.
حسینى شیرازى، سید صادق (1425ق). التعلیقات على شرائع الإسلام. قم: انتشارات استقلال.
حسینى عاملى، سید جواد بن محمد (بی‌تا). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
خوانسارى، سید احمد بن یوسف (1405ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
سبزوارى، سید عبد الأعلى (1413ق). مهذّب الأحکام. قم: مؤسسه المنار-دفتر حضرت آیة الله.
السنهوری، عبد الرزاق احمد (1998م). الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید. بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیه.
سیوری حلّى، مقداد بن عبد اللّه (1404ق). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع. قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
شوشترى، محمد تقى (1406ق). النجعة فی شرح اللمعة. تهران: کتابفروشى صدوق.
شهید ثانى، زین الدین بن على (1410ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّى-کلانتر). قم: کتابفروشى داورى.
ــــــــــ (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
شیخ انصاری، مرتضى (1421ق). صیغ العقود و الإیقاعات. قم: مجمع اندیشه اسلامى.
شیخ صدوق، محمّد بن على بن بابویه (1413ق). من لا یحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
شیخ طوسى، ابو جعفر محمد بن حسن (1407ق الف). الخلاف. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
شیخ طوسى، محمد بن حسن (1407ق ب). تهذیب الأحکام. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
ــــــــــ (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیة. تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
صیمرى، مفلح بن حسن (1408ق). تلخیص الخلاف و خلاصة الاختلاف-منتخب الخلاف. قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
طباطبایی حائرى، سید على بن محمد (بی‌تا). ریاض المسائل. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
ــــــــــ (1409ق). الشرح الصغیر فی شرح مختصر النافع. قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفی.
طباطبایى حکیم، سید محسن (1410ق). منهاج الصالحین. بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
طبرسى، فضل بن حسن (1410ق). المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف. مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
عراقى، آقا ضیاء الدین، على کزازى (1414ق). شرح تبصرة المتعلمین. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى (1413ق الف). مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ــــــــــ (1420ق). تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة. قم: مؤسسه امام صادق(ع).
ــــــــــ (1413ق ب). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ــــــــــ (1414ق). تذکرة الفقهاء. قم: جلد، مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
علامه مجلسی، محمد باقر بن محمد تقى (1410ق). بحار الأنوار. بیروت: مؤسسة الطبع و النشر.
ــــــــــ (1404ق). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
ــــــــــ (1406ق). ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار. قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
فخر المحققین، محمد بن حسن بن یوسف (1387ق). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
فیض کاشانى، محمد محسن (1406ق). الوافی. اصفهان: کتابخانه امام امیر المؤمنین علی علیه السلام.
کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
کیدرى، قطب الدین محمد بن حسین (1416ق). إصباح الشیعة بمصباح الشریعة. قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
محقق اردبیلى، احمد بن محمد (1403ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
محقق حلّى، نجم الدین جعفر بن حسن (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: مؤسسه اسماعیلیان، قم.
محقق کرکی، على بن حسین (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
مصطفوى، سید محمد کاظم (1423ق). فقه المعاملات. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
نجفی، محمد حسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
القانون المدنی العراقی رقم 40 لسنه 1951.
Jurisprudence the Essentials of the Islamic Law
Volume 56, Issue 2
February 2024
Pages 281-300

Files

Share

How to cite

Statistics