Study of Dependence of Mining Ownership on Land Ownership in Shī‘a Jurisprudence

Document Type : Research Paper

Authors

1 Assistant Professor, Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Ilam University,

2 Assistant Professor, Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Abu Ali Sina University,

3 Assistant Professor, Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Abu Ali Sina University

Abstract

One of important issues in mining ownership is dependence or non-dependence of mining ownership on land ownership, about which there are some views. The renowned majority of Shī‘a jurists have distinguished mines located in private estates and the ones situated in public estates and thus have accepted dependence in the former and non-dependence in the latter. In this study, which has been  carried out in a descriptive method and with reference to legal and  juridical texts, the authors have concluded that mining ownership is no absolute way dependent  on lands in which the mine is located; because primary and secondary reasoning  of ownership cannot prove that whatever is located in the lands belongs to land owner, although it is naturally considered a part of the land; moreover, mining  wealth is undoubtedly not economically and financially considered as a part of the land. Thus, judicial edicts related to land is not generalized to mine because, in view of the proportion of ordinance and subject, it is separately economic wealth.

Keywords

References

[1]. قرآن کریم.
[2]. اراکی، محسن (1434). ملکیة المعادن فی فقه الاسلامی. قم، مجمع الفکر الإسلامی.
[3]. اردبیلی، احمد بن محمد (1403). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان. جلد چهارم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
[4]. اشتهاردی، علی پناه (1417). مدارک العروة. جلد بیست و سوم، تهران، دار الأسوة للطباعة و النشر.
[5]. انصاری، مرتضی بن محمد (شیخ انصاری) (1415). کتاب الخمس. قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
[6]. جوادی‌آملی، عبدالله (1380). «مالکیت معادن ملی». فصلنامه اقتصاد اسلامی، قم، دوره 1، شماره 3، پاییز، صفحه 47ـ53.
[7]. حائری یزدی، مرتضی بن عبد الکریم (1418). کتاب الخمس. قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
[8]. حسینی عاملی، سید جواد بن محمد (1419). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة (ط ـ الحدیثة). جلد نوزدهم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
[9]. حرعاملی، محمد بن حسن (1409). وسائل الشیعة. جلد نهم و بیست و پنجم، قم، مؤسسه آل‌البیت علیهم السلام.
[10]. حلّی، احمد بن محمد (ابن فهد) (1407). المهذب البارع فی شرح المختصر النافع. جلد اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
[11]. حلّی، جعفر بن حسن (محقق حلی) (1408). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. چاپ ششم، جلد دوم، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
[12]. ـــــــــــــ (1418). المختصر النافع فی فقه الإمامیة. چاپ ششم، جلد اول، قم، مؤسسة المطبوعات الدینیة.
[13]. حلّی، حسن بن یوسف بن مطهر (علامه حلی) (1420). تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة (ط ـ الحدیثة). جلد چهارم، قم، مؤسسه امام صادق علیه السلام.
[14]. ـــــــــــــ (؟). تذکرة الفقهاء(ط ـ القدیمه). جلد پنجم، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
[15]. ـــــــــــــ (1413). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام. جلد دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
[16]. ـــــــــــــ (1413). مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة. چاپ دوم، جلد سوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
[17]. ـــــــــــــ (1412). منتهی المطلب فی تحقیق المذهب. جلد هشتم، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة.
[18]. حلّی، محمد بن منصور بن احمد (ابن ادریس) (1410). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. جلد اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
[19]. دفتر تبلیغات اسلامی شعبه خراسان رضوی (1386). خمس چالش ها و راهکارها. چاپ دوم، قم، موسسه بوستان کتاب.
[20]. دیلمی، حمزة بن عبد العزیز (سلار) (1404). المراسم العلویة و الأحکام النبویة. قم، منشورات الحرمین.
[21]. زنجانی، عباس علی عمید (1421). فقه سیاسی. چاپ چهارم، جلد سوم، تهران، انتشارات امیر کبیر.
[22]. سبحانی، جعفر (1420). الخمس فی الشریعة الإسلامیة الغراء. قم، مؤسسه امام صادق علیه السلام.
[23]. سبزواری، محمد باقر بن محمد مؤمن (؟). کفایة الأحکام. جلد دوم، اصفهان، انتشارات مهدوی.
[24]. صدر، سید محمد باقر (1417). اقتصادنا. قم، دفتر تبلیغات اسلامی ـ شعبه خراسان.
[25]. طباطبایی حکیم، سید محسن (1416). مستمسک العروة الوثقی. جلد نهم، قم، مؤسسة دار التفسیر.
[26]. طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم (1409). العروة الوثقی. چاپ دوم، جلد دوم، بیروت، مؤسسة الأعلمی.
[27]. طرابلسی، عبد العزیز (ابن براج) (1406). المهذب. جلد اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
[28]. طوسی، محمد بن حسن (شیخ طوسی) (1387). المبسوط فی فقه الإمامیة. چاپ سوم، جلد سوم، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
[29]. ــــــــــــ (1400). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی. چاپ دوم، بیروت، دار الکتاب العربی.
[30]. عاملی، زین الدین بن علی (شهید ثانی) (1410). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (ط ـ الحدیثة). جلد دوم، قم، کتابفروشی داوری.
[31]. ــــــــــــ (1413). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام. جلد دوازدهم، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة.
[32]. عاملی، محمد بن مکی (شهید اول) (1417). الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة. چاپ دوم، جلد اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
[33]. ــــــــــــ (1410). اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة. بیروت، دار التراث ـ الدار الإسلامیة.
[34]. عکبری بغدادی، محمّد بن محمد بن نعمان (شیخ مفید) (1413). المقنعة. قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید - رحمة الله علیه.
[35]. فاضل آبی، حسن بن ابی طالب (1417). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع. چاپ سوم، جلد اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
[36]. فیاضی، محمدرضا (1392). بررسی فقهی مالکیت مردم بر ثروت‌های عمومی. تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
[37]. فیض کاشانی، محمد محسن ابن شاه مرتضی (؟). مفاتیح الشرائع. جلد سوم، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی(ره).
[38]. کابلی، محمد اسحاق فیَّاض (1401). الأراضی ـ مجموعة دراسات و بحوث فقهیة إسلامیة. قم، دار الکتاب.
[39]. کلینی، محمد بن یعقوب (1407). الکافی (ط ـ الإسلامیة). چاپ چهارم، جلد اول، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
[40]. منتظری، حسین علی (1409). دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة. چاپ چهارم، جلد چهارم، قم، نشر تفکر.
[41]. موحدی لنکرانی، محمد فاضل (1423). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة ـ الخمس و الأنفال. قم، مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام.
[42]. موسوی خلخالی، سیدمحمدمهدی (1427). فقه الشیعة ـ کتاب الخمس و الأنفال. جلد سوم، قم، دار البشیر.
[43]. موسوی خمینی، سیدروح‌اللّه (؟). تحریر الوسیلة. جلد یک، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم، ص353.
[44]. ـــــــــــــ (1369)، صحیفه نور، تهران، انتشارات سروش.
[45]. موسوی خویی، سید ابو القاسم (1418). موسوعة الإمام الخوئی. جلد بیست و پنجم، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی.
[46]. موسوی عاملی، محمد بن علی (1411). مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام. جلد پنجم، بیروت، مؤسسه آل‌البیت علیهم‌السلام.
[47]. مؤمن قمی، محمد (1425). الولایة الإلهیة الإسلامیة أو الحکومة الإسلامیة. جلد دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
[48]. نجفی، محمد حسن (؟). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. چاپ هفتم، جلد سی وهشتم، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
[49]. نراقی، احمد بن محمد مهدی (1415). مستند الشیعة فی أحکام الشریعة. جلد دهم، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
[50]. نورمفیدی، سید مجتبی (1393). درس خارج فقه ـ کتاب خمس. قم، سال پنجم، جلسه سی و نهم.
[51]. نوری، میرزاحسین (1408). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. جلد هفتم، بیروت، مؤسسه آل‌البیت علیهم‌السلام.
[52]. هاشمی شاهرودی، سید محمود (1425). کتاب الخمس. چاپ دوم، جلد اول، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
[53]. همدانی، آقا رضا بن محمد هادی (1416). مصباح الفقیه. جلد چهاردهم، قم، مؤسسة الجعفریة لإحیاء التراث و مؤسسة النشر الإسلامی.
 [54]. هاشمی، سید محمد. (1374). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. جلد اول، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
Jurisprudence the Essentials of the Islamic Law
Volume 51, Issue 2
March 2019
Pages 423-442

Files

Share

How to cite

Statistics