TY - JOUR ID - 89620 TI - واکاوی ریشه‌ها و تحولات تاریخی اجماع مرکب JO - فقه و مبانی حقوق اسلامی JA - JJFIL LA - fa SN - 2008-8744 AU - حبیبی مظاهری, مسعود AU - فخلعی, محمد تقی AU - قبولی در افشان, محمد تقی AD - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق دانشگاه فردوسی مشهد AD - استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد AD - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 55 IS - 1 SP - 125 EP - 103 KW - اجماع مرکب KW - احداث قول ثالث KW - عدم قول بالفصل KW - قول به عدم فصل DO - 10.22059/jjfil.2022.332946.669257 N2 - اجماع مرکب از جمله ادله فقهی است که استناد بدان در فقه و اصول فقه به نحو گسترده رواج دارد. در این نوع از اجماع که برای نفی اقوال در یک مسئله به‌کار می‌رود، بنای استدلال بر وجود دو یا چند قول در همان مسئله قرار دارد. در عین فراگیری اجماع مرکب، مبانی و ضوابط آن به درستی مورد بحث قرار نگرفته و ریشه‌ها و تحولات آن مورد کندوکاو واقع نشده است. این نوع از اجماع که صورت‌هایی  همچون نفی قول ثالث و عدم قول بالفصل را به خود می‌پذیرد، به‌رغم تعریفش اغلب در راستای تعمیم احکام مورد استفاده قرار می‌گیرد و نه نفی آن‌ها. عمده موضوعات مرتبط به اجماع مرکب در کتب اصولی اهل تسنن و به ویژه کتاب‌هایی که در سنت متکلمان نوشته شده، متولد و شکوفا گردیده و از قرن ‌چهارم به بعد در فقه و اصول کاربرد یافته است. شیعیان نیز این بحث را با رویکرد ویژه شیعی به مسئله اجماع در کتب علم اصول وارد کرده و در استدلال‌‌های فقهی و اصولی از آن بهره گرفته‌اند. UR - https://jjfil.ut.ac.ir/article_89620.html L1 - https://jjfil.ut.ac.ir/article_89620_0368964117f410d8a5b60f73d0c0840a.pdf ER -