TY - JOUR ID - 77068 TI - بازپژوهی معنای تغییر احکام شرعی و عوامل مؤثر بر آن JO - فقه و مبانی حقوق اسلامی JA - JJFIL LA - fa SN - 2008-8744 AU - سلمانپور, محمدجواد AU - حمیدی, مهدی AD - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه شیراز AD - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 52 IS - 2 SP - 333 EP - 352 KW - تغییر حکم KW - تغییر موضوع KW - موضوعِ حکم KW - فعلیت حکم DO - 10.22059/jjfil.2020.294189.668843 N2 - بحث از امکان و چگونگی تغییر احکام فقهی در دهه­های اخیر مورد توجه جریان­های فکری مختلفی قرار گرفته و متفکرانی با مبانی و انگیزه­های متباین به آن پرداخته­اند. مسئله­­­ی اساسی در این تحقیق، تبیین دقیق معنای «تغییر حکم» و تحلیل سازکارهای وقوعِ آن است؛ به گونه­ای که روشن شود آیا این نام­گذاری، دقیق و حقیقی است یا تسامحی و مجازی؟ آثار نامطلوب برداشت­های نادرست از معنا و عوامل تغییر احکام، به ویژه شبهه­ی موقتی بودن احکام شرعی، ضرورت تحقیق در این مورد را روشن می­سازد. طبق نتایج به دست­آمده، عواملی چون تغییر ماهوی موضوع، تغییر اوصاف موضوع، تغییر عنوان مأخوذ در موضوع، تغییر علت حکم و... می توانند ـ اصطلاحاً ـ منجر به تغییر حکم شوند؛ البته تمام این عوامل تحت عنوان جامع «تغییر موضوع» قرار دارند. بر این اساس، اصطلاح تغییر احکام دارای تسامح است و آنچه در واقع رخ می­دهد این است که همه­ی احکام ثابت شرع در پی تحقق کامل موضوع خود فعلیت می­یابند و با خلل یافتن موضوع، حکمِ قبل از فعلیت افتاده و حکم ثابت دیگری فعلیت می­یابد. نتیجه­ی یاد شده افزون بر کاربرد کلامی در پاسخ­گویی به برخی شبهات، درک روشن­تری را از هم­پوشانی تغییر حکم و تغییر موضوع، فراروی پژوهشگران قرار می­دهد. UR - https://jjfil.ut.ac.ir/article_77068.html L1 - https://jjfil.ut.ac.ir/article_77068_f84f079f2ff2062c0d6f7afdb1a18ede.pdf ER -