%0 Journal Article %T کیفیت تفکیک مجرای تزاحم و تعارض و تأثیر آن بر استنباط فقهی %J فقه و مبانی حقوق اسلامی %I دانشگاه تهران %Z 2008-8744 %A رضوی, سیدمحمد %A رضوی, سید علی %A جوانمرد فرخانی, ابراهیم %D 2022 %\ 02/20/2022 %V 54 %N 2 %P 402-383 %! کیفیت تفکیک مجرای تزاحم و تعارض و تأثیر آن بر استنباط فقهی %K امتثال %K ترتب %K تزاحم %K تعارض %R 10.22059/jjfil.2022.331703.669240 %X تزاحم به معنای تمانع و تنافی دو حکم در مقام امتثال امر، در اصول فقه سابقه طولانی ندارد. تا قبل از مرحوم وحید بهبهانی در اولین کتب فقهی و اصولی موجود تفکیک تعارض از تزاحم به چشم نمی­خورد. از نظر سیر تاریخی نخستین دانشمند اصولی که این بحث را به صورت کامل مطرح کرده و منقح نمود مرحوم نایینی است. پس از ایشان در اصول فقه امامیه مواردی که دو حکم در مقام عمل تنافی پیدا می­کرد تزاحم نامیده شد. با وجود این معیار در موارد متعدد، فقیهان در الحاق تمانع و تنافی به باب تعارض یا تزاحم اختلاف نظر دارند. در این مقاله که به شیوه توصیفی و اجتهادی و با تکیه بر منابع دست اول کتابخانه­ ای به نگارش درآمده بیان شده است اگر دلیلی که در مقام جعل می­آید ناظر به مقام امتثال هم باشد بین دو دلیل تعارض است لکن اگر دلیلی که در مقام جعل می­آید ناظر به مقام امتثال نباشد تعارض تحقق پیدا نخواهد کرد. در این راستا و با تبیین تاریخی دو اصطلاح فوق، نشان داده شده است که چگونه "شرطیت قدرت در تکلیف" و "امکان یا امتناع ترتب"، می­تواند منشأ این اختلاف باشد.  %U https://jjfil.ut.ac.ir/article_86565_4fd1e82df4c862b62e6c9d816af29289.pdf