%0 Journal Article %T تناسب حکم و موضوع در نظرهای فقهی و اصولی امام خمینی %J فقه و مبانی حقوق اسلامی %I دانشگاه تهران %Z 2008-8744 %A منتظرقائم, مهدی %D 2020 %\ 02/20/2020 %V 52 %N 2 %P 437-457 %! تناسب حکم و موضوع در نظرهای فقهی و اصولی امام خمینی %K تناسب حکم %K تناسب موضوع %K تناسب عقلایی %K امام خمینی %R 10.22059/jjfil.2020.289651.668782 %X بعضی از استنباط­های فقها ممکن است با ارتکازات عقلایی سازگار نباشد، و یا احکام با موضوعات آن تناسب نداشته باشد و فقه و شریعت را نامتناسب و نامعقول جلوه دهد. در­حالی­که بررسی اجمالی فقه نشان­ می­دهد بسیاری از فقها، و بیش از همه امام خمینی، لزوم «تناسب عقلایی مسائل شرعی» را پذیرفته‌، آن را به عنوان «قرینه لبّی» موجب «ظهور دلیل در حکم متناسب با موضوع» دانسته و در تعارض قرینه عقلایی با قرائن لفظی، فهم عقلا را مقدم داشته­اند. علاوه بر نقش «ظهور سازی»، که جایگاه این تناسب را در «اصول فقه» نشان می­دهد، برای لزوم وجود تناسب بین موضوع و حکم شرعی به چهار دلیل نقلی نیز می­توان تمسک کرد. امام خمینی در بسیاری از اجتهادهای خود برای «شناخت ویژگی‌های موضوع و حکم، توسعه حکم، اطلاق و انصراف بعضی از ادله لفظی‌« به «تناسب حکم و موضوع» استناد کرده­است‌. کثرت این استنادها شبهه «عدم تناسب حکم و موضوع مسائل فقهی» را تضعیف می‌کند.   %U https://jjfil.ut.ac.ir/article_77073_5226fb67d9a0b8de430ddac00ae655da.pdf